Toelichting rekeningresultaat

In bovenstaande tabel is allereerst het financieel perspectief vanuit de begroting 2019 weergegeven. Daarnaast is het jaarrekeningresultaat afgezet tegen de FinRap 2019.

Bij de begroting 2019 was onze verwachting dat we in 2019 zouden uitkomen op een overschot van € 5.283.000. Uw raad heeft bij vaststelling van de begroting besloten dit bedrag toe te voegen aan de algemene reserve, ter versterking van het weerstandsvermogen, waarmee het financieel perspectief sloot op € 0. Via de FinRap 2019 hebben wij u geïnformeerd over het te verwachten positieve rekeningresultaat van € 2.996.000, bovenop het reeds geraamde begrotingsoverschot. Zoals aangegeven in de FinRap zijn wij bij het opstellen van deze prognose uitgegaan van een behoudend scenario. Voordelen < € 100.000 tot een bedrag van € 1.228.000 waren bij de FinRap nog onvoldoende hard om te verwerken in de prognose, maar hebben zich voor een groot deel wel geëffectueerd.  
De jaarrekening 2019 presenteert nu een resultaat van € 6.515.000.
De verschillende onderdelen die het positieve verschil verklaren, zullen hierna afzonderlijk beknopt worden toegelicht.

1. Totaal overig
Dit betreft het resultaat van de reguliere, materiële baten en lasten.

In de hierna volgende tabel zijn de afwijkingen t.o.v. begroting (de jaarrekeningresultaten 2019) groter dan € 250.000 weergegeven en afgezet tegen de FinRap.

Toelichting financiële afwijkingen exclusief zorgaanbieders

Gemeentefonds, € 3.519.000 voordelig
Het resultaat op de uitkeringen uit het gemeentefonds bedraagt € 3.519.000 voordelig. Bij de FinRap 2019 werd een voordeel van € 3.416.000 geprognosticeerd, met name veroorzaakt door accres, incidentele middelen Jeugdzorg, ontwikkelingen uitkeringsbasis, compensatie kosten ambulantisering in de ggz beschermd wonen en vrijval vanuit het BTW-compensatiefonds.
De uitkeringen uit het gemeentefonds komen bij jaarrekening 2019 € 100.000 voordeliger uit door een verwachte stijging van het aantal medicijngebruikers.

Stelposten € 1.758.000 voordelig
Het resultaat op de stelposten wordt voornamelijk veroorzaakt door vrijval van de risicobuffer ad € 1.484.000, zoals ook was meegenomen in de prognose van de FinRap 2019. Daarnaast ontstaat er een voordeel op de kapitaallasten van € 274.000. Dit is conform de raming die was opgenomen in de VoRap 2019.

Omgevingsvergunningen leges/niet leges, € 1.110.000 voordelig
Leges € 970.000: Er is een aantal grote aanvragen ontvangen in de laatste maanden van 2019. Daarnaast zijn bij een aantal grote aanvragen de bouwkosten aanmerkelijk hoger vastgesteld dan door de aanvrager zelf was opgegeven.Dit verklaart het verschil met de prognose uit de FinRap. Daarnaast zijn de kosten voor de adviescommissie welstand en erfgoed lager uitgevallen dan begroot door efficiëntere advisering en sturing hierop. Verder is strak gestuurd op de uitgaven en er heeft zich geen casuïstiek voorgedaan waar extern advies voor nodig was.
Niet-Leges € 140.000: We hebben een reservering opgenomen voor incidentele teruggave van de bijdrage aan de RUD van circa € 37.000 vanwege een verwacht positief resultaat. Het beschikbare budget voor onderzoekskosten bodemsanering is niet ingezet vanwege ontbreken van toezichtscapaciteit en sturen op uitgaven. Inmiddels is de toezichtscapaciteit bij bodem op orde.

Onroerend Zaakbelasting (OZB), € 824.000 voordelig
De prognose OZB inkomsten is door BsGW naar boven bijgesteld over met name 2019 en deels de voorafgaande jaren. Het voordeel is voornamelijk het gevolg van autonome groei (toename woningen/bedrijven). Het structurele effect van ruim €400.000 is reeds verwerkt in de programmabegroting 2020-2023. Bij de Finrap is een voordeel gemeld van € 700.000.

Armoedebeleid, € 716.000 voordelig
In 2019 zijn er minder aanvragen voor bijzondere bijstand ingediend dan verwacht. Ook de aangevraagde en uitgekeerde bedragen waren lager. Tevens is over 2018 een deel van de subsidie voor de jeugdfondsen teruggevorderd omdat er minder gebruik is gemaakt van deze regelingen.

Treasury, € 644.000  voordelig
Het financieel saldo treasury bedraagt € 644.000. Het gaat dan met name om het voordeel op dividend Enexis  € 175.000 en BNG Bank € 202.000 welke reeds bij de FinRap gemeld zijn. Daarnaast is de inconveniëntenregeling  ten onrechte afgeraamd bij de invoering van de Algemene verordening ondergrondse infrastructuren. Ten opzichte van de begroting ontstaat hier een voordeel van €239.000.
Service openbare ruimte, € 409.000 voordelig
In dit budget is onder andere rekening gehouden met calamiteiten en gladheidsbestrijding, dit is in 2019 slechts beperkt aan de orde geweest, waardoor de uitgaven lager zijn. Daarnaast heeft inbesteden in plaats van uitbesteden ook geleid tot lagere uitgaven bij de begraafplaatsen. Dit is reeds in de begroting verwerkt door verlaging van de budgetten vanaf 2020.

Toeristenbelasting, € 369.000 voordelig
De prognose toeristenbelasting bedraagt € 369.000 (prognose FinRap € 300.000) en is gebaseerd op de realisatie van 2018. Het definitieve resultaat over 2019 is in het tweede kwartaal van 2020 bekend. Van het voordeel is een meeropbrengst van € 300.000  als structureel aan te merken, dit is reeds verwerkt in de meerjarenbegrotingbegroting 2020-2023.

Bescherm wonen, €303.000 voordelig
Als gevolg van het in dienst nemen van de indicatiestellers in plaats van detachering zijn kosten bespaard. Daarnaast heeft in 2019 een minder omvangrijke toetsing plaatsgevonden van de leefzorgplannen als gevolg van de uitgebreide toetsing en de genomen maatregelen in 2018. Hierdoor komt het resultaat - zoals verwacht bij de FinRap - op € 303.000 positief uit.

Pilot omgevingsplan, € 253.000  voordelig
Aanschaf van opleidingsmodules en de plansoftware waren goedkoper dan verwacht en hoefde bestaande software niet vervangen te worden. Hoewel de deelprojecten op koers liggen zijn de middelen voor het aantrekken van externe expertise niet geheel ingezet en is met interne capaciteit binnen de reguliere formatie aan deze opgave gewerkt of is de uitvoering verschoven naar een later tijdstip. Verder is het budget voor vervangend personeel ter ondersteuning van het projectteam niet geheel aangesproken.
Daarnaast is er € 70.000 onderuitputting op het budget Omgevingsplan/bestemmingsplannen. Dit komt grotendeels vanwege het doorschuiven van een gedeelte van de werkzaamheden aan het Omgevingsplan voor de woon- en centrumgebieden van Venlo naar 2020. Daarnaast is de onderuitputting een gevolg van het feit, dat enkele bestemmingsplannen in 2019 om uiteenlopende redenen zijn vertraagd, danwel in de ‘ijskast’ staan. Het betreft o.a. het bestemmingsplan Windhond (complexe geluidproblematiek), bestemmingsplan Geluidzone Trade Port (integratie met bargeterminal) en een kleinschalige herziening aan de Venrayseweg (particulier initiatief ligt stil).
Straatparkeren, -/- € 112.000 nadelig
De betalingsbereidheid bij straatparkeren is toegenomen door intensieve controle. Als gevolg hiervan hoeven minder naheffingsaanslagen te worden verstuurd waardoor lagere baten naheffingsaanslagen parkeerbelastingen zijn gerealiseerd.

Huisvesting primair onderwijs, -/- € 146.000 nadelig
De overschrijding binnen huisvesting  onderwijs is voornamelijk ontstaan binnen het budget calamiteiten. De overschrijding betreft een noodzakelijk uitgave om de verwarming bij schoolgebouw Velddijk te herstellen. Tevens zien wij een toename van vandalisme schade binnen geheel Venlo. Er was ook een nadeel op de te betalen OZB belasting en daarnaast heeft de sloop van noodlokalen, die oorspronkelijk gepland stond voor 2018, een nadeel veroorzaakt in 2019. Bij de FinRap was een nadeel van € 330.000 gemeld op basis van de op dat moment aanwezige inzichten.

Beheer openbare ruimte, -/- € 273.000 nadelig
Het beschikbare budget wordt nagenoeg volledig benut voor beheer en onderhoud op basis van contracten. Dat betekent dat de ruimte voor onvoorziene uitgaven zeer beperkt is. De contractkosten voor Beheer Groen zijn hoger dan het beschikbare budget. Daarnaast zijn er ook dit jaar € 225.000 extra uitgaven door extreme omstandigheden zoals droogte, stormschade en ziektes/plagen.

Voorziening herinrichting woonwagenlocaties, -/- € 1.029.000 nadelig
In  de begroting 2014 heeft de gemeenteraad middelen gereserveerd voor de herinrichting van 8 woonwagenlocaties (45 standplaatsen) gericht op  een veilige en handhaafbare situatie, die voldoet aan geldende regelgeving en met de intentie  om de woonwagenlocaties in eigendom en beheer over te dragen aan de woningcorporatie
Tevens werd besloten om de onrendabele top van de investeringen te activeren en af te schrijven over een periode van 20 jaar.
Voor 7 van de 8 woonwagenlocaties zijn inmiddels contracten gesloten met de woningcorporatie. Gezien de onomkeerbaarheid van de investeringen dient  een voorziening gevormd te worden voor de afboeking van de onrendabele top van deze Voor de locatie Kaldenkerkerweg is nog geen sprake van onomkeerbare verplichtingen en is de vorming van een voorziening nog niet aan de orde. Voor de dekking van de onrendabele top van deze locatie dienen op termijn  middelen vrijgemaakt dienen te worden. Brandweerzorg (VHR), -/- € 1.389.000  nadelig   
Het nadeel wordt veroorzaakt door het instellen van de voorziening (€ 1.418.000) ter dekking van de kosten van Functioneel Leeftijd Ontslag. Eind september 2019 zijn er landelijke afspraken gemaakt over het overgangsrecht Functioneel Leeftijd Ontslag voor de brandweerpersoneel bij de veiligheidsregio. Er  wordt versneld gespaard naar 225% van het netto inkomen op de leeftijd van 55 jaar. Als gemeente Venlo hebben wij de verplichting om deze kosten te betalen. De hoogte van de extra kosten voor deze aanpassing en het naar voren halen van de FLO kosten ten opzichte van eerdere FLO berekeningen naar voornamelijk boekjaren 2020 en 2021 zijn niet door ons voorzien en derhalve ook niet opgenomen in de begroting.
De FLO regeling houdt op termijn op te bestaan waarbij er vanaf boekjaar 2037 nauwelijks meer kosten voor zijn. Tot en met boekjaar 2033 zijn de berekeningsbedragen € 1.418.000 hoger dan waar nu vanuit is gegaan. Voor dit bedrag is nu een voorziening ingesteld.

College van B&W, -/- € 1.666.000 nadelig
De benodigde hoogte van de voorziening ter dekking van toekomstige pensioenkosten voor wethouders wordt jaarlijks op basis van een externe actuariële berekening bepaald. Van invloed op de hoogte van de voorziening zijn onder andere de rekenrente en wijzigingen in de pensioenwetgeving. Op basis van de recente berekening dient de voorziening  pensioenkosten wethouders  per 31/12/2019 middels een dotatie  naar boven bijgesteld te worden met een bedrag van € 1.709.363.
Het betreft voor 2019 een fors financieel nadeel. In de FinRap is een nadeel gemeld van € 745.000  op basis van de tot en met augustus bekende stand van zaken irt rekenrente. Voornaamste oorzaken van het nadeel zijn:

• Wijziging grondslagen berekening m.b.t. ontwikkelingen pensioenwetgeving ( o.a.  AOW leeftijd en sterftetabellen);
• Effecten historisch lage rekenrente.

Inkomensondersteuning, -/- € 1.940.000 nadelig
In de begroting 2019 was een forse ambitie neergelegd van € 2.800.000. Dit betekende dat er een grote daling (ongeveer 4,5%) van het aantal uitkeringsgerechtigden nodig was. Er is ingezet op het rechtmatig verstrekken van uitkeringen, handhaving en intensieve begeleiding richting werk. Hier is beleidsmatig op ingezet door een aantal projecten op te starten die ervoor zouden zorgen dat enerzijds een extra bestandsdaling gerealiseerd zou worden en anderzijds bijstandsgerechtigden worden voorbereid op de arbeidsmarkt. We zien namelijk dat 2/3 van de bijstandsgerechtigden al drie jaar of langer een bijstandsuitkering ontvangt. De werkzoekenden hebben dus een steeds grotere afstand tot de arbeidsmarkt met vaak meervoudige problematieken, waardoor langdurigere begeleiding nodig is om iemand aan het werk te helpen. Het is nagenoeg niet meer mogelijk om bijstandsgerechtigden één op één te matchen op een functie. De opgave wordt daardoor nog groter. Daarnaast is op 30 september 2019 het definitieve budget voor de uitkeringen bekend gemaakt. Dit was € 1.098.000 lager dan begroot, waardoor de opgave nog veel groter werd. Verder zien we een toename van het volume voor de IOAW. De IOAW is een regeling voor oudere werkloze werkzoekenden. De toename wordt onder andere veroorzaakt door het verhogen van de AOW-gerechtigde leeftijd.

In 2019 is het bestand met 4,3% gedaald. De oorspronkelijke ambitie is hiermee nagenoeg gehaald qua aantallen (verschil is ongeveer 10). In het tweede halfjaar van 2019 zijn er diverse projecten opgestart om doorstroom en uitstroom te realiseren. Met name het project van parttime naar fulltime werk heeft resultaten opgeleverd die een directe bijdrage hebben geleverd aan de bestandsdaling, waardoor deze bijstandsgerechtigden in plaats van een aanvulling op hun salaris te krijgen volledig onafhankelijk zijn geworden van de gemeente. En dat is wat ook werd beoogd. Aangezien er minder bijstandsgerechtigden zijn die een lagere uitkering krijgen vanwege de parttime inkomsten, zijn de gemiddelde kosten voor een uitkering in 2019 € 300 hoger uitgekomen dan verwacht. Hierdoor is een verschil van ruim € 850.000 ontstaan met de prognose in de FinRap. Tenslotte werd bij de FinRap € 150.000 minder aan debiteureninkomsten verwacht dan begroot. De inkomsten zijn uiteindelijk € 128.000 lager geworden dan begroot.

Overige afwijkingen kleiner dan € 250.000, totaal € 1.629.000 voordelig
Het totaal van alle afwijkingen kleiner dan (-/-) € 250.000 bedraagt € 1629.000 voordelig.

Toelichting financiële afwijkingen zorgaanbieders

Bescherm wonen, € 1.762.000 voordelig
Algemeen (€ 505.000):

ZIN
Bij de Finrap is ingeschat dat inkomsten uit de jaarafrekening met aanbieders aanvankelijk nihil zouden zijn. Nu blijkt er een lichte positieve financiële afwijking. Het aantal indicaties alsook de werkelijke bezetting bij aanbieders blijkt iets lager dan voorzien.
PGB
Het voordeel in de PGB is bij de eindafrekening € 270.000 hoger dan gemeld in de Finrap. Het totale voordeel bedraagt hierdoor € 530.000. De prognose is in september gedaan op basis van aannames van het aantal verlengingen, verzilveringspercentage en verhouding BT/ BW. Een verklaring is  dat steeds meer mensen een BT indicatie krijgen ten opzichte van BW.

Kansendossiers (€ 1.200.000)
In het kader van de kansendossiers (innovatie) zijn 3 projecten opgestart (waakvlam, buurtcirkels en een acuut meldpunt voor GGZ zorgvragen). Het budget is niet volledig besteed en leidt tot een voordeel van €  324.000.

Eigen bijdragen  (-/- € 60.000)
 In 2019 heeft het CAK aangegeven met systeemtechnische problemen te kampen met betrekking tot  de weergave van gegevens in de Wmo monitor van het CAK. Bij de jaarrekening 2019 is uitgegaan van cijfers die op dat moment door het CAK verstrekt zijn. Omdat door het CAK een nader gevraagde specificatie niet binnen afzienbare tijd beschikbaar kon worden gesteld,  bestaat enig voorbehoud over deze cijfers.

Opvang; € 278.000  voordelig
Bij afrekening blijkt de realisatie met betrekking tot maatschappelijke opvang ( regio en lokaal) en vrouwenopvang  lager dan de prognoses.

Wijkteams algemeen, -/- € 607.000 nadelig
Deze bestaan uit diverse jeugd- en WMO producten. In hoofdlijn zien we een positief resultaat op de jeugdproducten en een negatief resultaat op de WMO producten, waarbij vooral huishoudelijke hulp een forse overschrijding kent. In detail:

WMO , Huishoudelijke hulp (-/- € 863.000)
Bij de FinRap 2019 is een prognose voor 2019 afgegeven van € 8,1 miljoen. Deze prognose was gebaseerd op gegevens tot en met september 2019 (d.w.z. onder andere de betalingen van gerealiseerde uren t/m periode 8 van het 13-periodenjaar, medio augustus 2019). Daarbij is aangegeven dat het aantal cliënten huishoudelijke hulp steeg, maar dat het aantal gerealiseerde uren daarmee geen gelijke tred hield. Het aantal gerealiseerde uren steeg echter wel. Voor zo ver daar op dat moment zicht op was, was de belangrijkste reden dat er minder uren per cliënt werden geïndiceerd door de sociale wijkteams. Achteraf is gebleken, dat naast het lagere aantal geïndiceerde uren per cliënt met name in de zomer van 2019 de realisaties in verhouding tot de indicaties, d.w.z. de realisatiegraad ook terug liep. Pas vanaf periode 9, de tweede helft van augustus is de realisatiegraad geleidelijk weer is gestegen richting het oude niveau. Daardoor is een inhaaleffect ontstaan. De gerealiseerde uren komen pas in beeld bij betaling, dus in de periode ná realisatie of nog een periode later. Daardoor is deze ontwikkeling pas vanaf eind 2019-begin 2020 geleidelijk zichtbaar geworden. Door de combinatie van de stijging van het aantal cliënten gedurende het hele jaar, het lagere aantal geïndiceerde uren per cliënt en de terugval in de realisatiegraad in de periode mei tot medio augustus is een vertekend beeld ontstaan en is in de FinRap een lagere prognose afgegeven dan de uitgaven die achteraf feitelijk gerealiseerd blijken te zijn.

PGB / WMO (€ 189.000)
Bij afrekening  blijkt de realisatie lager dan de prognoses.

Eigen bijdrage (-/- € 380.000)
Betreft het resultaat op basis van de afrekening CAK 2019

Begeleiding groep en begeleiding individueel (-/- € 356.000)
Bij de FinRap waren deze kosten hoger ingeschat. Met name door de goede ontwikkeling van Bescherm Wonen, naar Beschermd thuis naar begeleiding groep/individueel.  Bij de afrekening zit hier een licht voordeel.

Jeugd (€ 882.000)
Per saldo zien we een positief resultaat van € 882.000 t.o.v. de begroting. Dit heeft een aantal oorzaken.  Waar we in het najaar 2019 op basis van onze informatie en verdere instroom verwachtten, zien we dat dit juist is gestabiliseerd. Dit heeft een positief financieel resultaat ten opzicht van de FinRap tot gevolg. Dit beeld zien we ook terug bij de landelijke jeugdzorg. Daar gaat het echter om relatief grote kosten per jeugdige. Een kleine afwijking in de instroom heeft financieel gezien een stevig effect. Ook jeugdbescherming en jeugdreclassering is door de kinderrechter minder vaak ingezet. Dit leidt ook bij deze voorzieningen tot een positief financieel resultaat.